Mụn nội tiết (hay còn gọi là mụn đầu đen, mụn bọc, mụn mủ,…) là một “kẻ thù” dai dẳng, khó trị dứt điểm, khiến nhiều người phải khổ sở tìm kiếm giải pháp. Không những vậy, mụn còn có thể để lại những vết thâm, sẹo, ảnh hưởng lâu dài đến diện mạo và sự tự tin của người bệnh. Vì vậy, việc trang bị kiến thức về nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị mụn nội tiết là vô cùng quan trọng. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về vấn đề này, giúp bạn có được phương pháp chăm sóc da phù hợp và lấy lại làn da khỏe mạnh, mịn màng.
MỤN NỘI TIẾT LÀ GÌ?
Mụn nội tiết là một loại mụn được liên kết với sự biến động của hormone trong cơ thể, thường được gọi là mụn trứng cá. Phát sinh ở mọi độ tuổi, nhưng phổ biến nhất là trong giai đoạn dậy thì, đặc biệt là ở phụ nữ. Mụn nội tiết cũng thường xuất hiện trong chu kỳ kinh nguyệt hoặc giai đoạn mãn kinh ở phụ nữ.
Ước tính toàn cầu cho thấy khoảng 50% phụ nữ trong độ tuổi 20-29 mắc phải mụn nội tiết. Mặc dù có nhiều quan điểm khác nhau về mụn nội tiết, sự mất cân bằng hormone thường được xem là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này.
MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM CỦA MỤN NỘI TIẾT TỐ
Trong độ tuổi dậy thì, mụn nội tiết thường xuất hiện ở các vùng da như trán, mũi, và cằm. Khi chuyển sang tuổi trưởng thành, mụn nội tiết do mất cân bằng hormone thường xuất hiện ở phía dưới khuôn mặt, bao gồm má và vùng da xung quanh xương hàm.
Đối với một số người, mụn nội tiết có thể có dạng mụn đầu đen, mụn đầu trắng hoặc các mụn nhỏ và u nang. Các nang mụn thường nằm sâu dưới da, đi kèm với các triệu chứng viêm như sưng, nóng, đỏ, và đau.
Mụn nội tiết có thể được gây ra bởi sự mất cân bằng các loại hormone trong các trường hợp sau:
- Khi đến ngày hành kinh
- Trong trường hợp hội chứng buồng trứng đa nang
- Trong giai đoạn tiền mãn kinh và mãn kinh ở phụ nữ
- Khi có sự tăng quá mức nồng độ androgen
Cụ thể, sự thay đổi về hormone có thể làm tăng độ nghiêm trọng của tình trạng mụn thông qua các cách như:
- Gây tình trạng viêm da tổng thể.
- Tăng tiết mồ hôi và bã nhờn từ các lỗ chân lông.
- Khiến cho các tế bào da bị tắc nghẽn trong nang lông.
- Tạo điều kiện thuận lợi cho một số loại vi khuẩn, trong đó Propionibacterium acnes là một trong những nguyên nhân phổ biến gây mụn.
CÁCH ĐIỀU TRỊ MỤN NỘI TIẾT
PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRỊ TRUYỀN THỐNG CHO MỤN NỘI TIẾT
Chuyên gia đã khẳng định rằng, trong trường hợp mụn nội tiết nặng, việc sử dụng các sản phẩm sữa rửa mặt hoặc kem dưỡng da thông thường không đủ để điều trị. Điều này là do mụn nội tiết thường có dạng u nang, hình thành sâu dưới da và nằm ngoài tầm tác động của hầu hết các loại thuốc hoặc kem dưỡng da bề mặt.
Vì vậy, điều trị mụn nội tiết thường đòi hỏi việc áp dụng các phương pháp điều trị bằng thuốc nhằm cân bằng nồng độ hormone từ bên trong cơ thể. Các biện pháp điều trị mụn nội tiết có thể bao gồm:
- Thuốc tránh thai: Thuốc tránh thai đường uống chứa ethinyl estradiol kết hợp với drospirenone, norgestimate và norethindrone có thể giúp cân bằng nồng độ hormone, đặc biệt là vào giai đoạn rụng trứng trong chu kỳ kinh nguyệt.
- Thuốc chống androgen: Các loại thuốc này giúp giảm nồng độ hormone nam androgen, ngăn chặn sự sản xuất nhiều androgen hơn trong cơ thể, từ đó giảm tình trạng mụn trứng cá. Aldactone, ban đầu được thiết kế để điều trị tăng huyết áp, cũng có tác dụng giảm androgen.
- Retinoids: Trong trường hợp mụn nội tiết nhẹ, có thể sử dụng các loại thuốc bôi ngoài da chứa retinoids, có nguồn gốc từ vitamin A. Tuy nhiên, quan trọng là thoa kem chống nắng đều đặn, vì retinoids có thể làm tăng nguy cơ cháy nắng.
PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRỊ MỤN NỘI TIẾT TỰ NHIÊN
Trong một số trường hợp, phương pháp điều trị mụn nội tiết dựa trên các sản phẩm có nguồn gốc tự nhiên có thể được áp dụng để giảm tình trạng mụn nội tiết nhẹ.
Phương pháp điều trị tự nhiên thường không gây ra các tác dụng phụ đáng kể như các phương pháp điều trị truyền thống, tuy nhiên, hiệu quả của chúng đôi khi không đạt được như mong đợi. Một số loại sản phẩm tự nhiên được sử dụng để điều trị mụn nội tiết bao gồm:
- Tinh dầu trà xanh: Tinh dầu trà xanh hoạt động dựa trên cơ chế giảm viêm, nguyên nhân chủ yếu gây ra mụn trứng cá. Một nghiên cứu chỉ ra rằng việc sử dụng một loại kem chứa 5% tinh dầu trà xanh trực tiếp trên da có thể giảm triệu chứng ở những người tham gia nghiên cứu mắc mụn nội tiết từ nhẹ đến trung bình. Tinh dầu trà xanh có sẵn trong nhiều sản phẩm chăm sóc da như sữa rửa mặt và toner, và khi sử dụng nguyên chất, cần pha loãng với các loại dầu nền như dầu dừa, dầu ô liu trước khi áp dụng.
- Trà xanh: Uống trà xanh hàng ngày kết hợp với chăm sóc và vệ sinh da có thể giúp làn da trở nên khỏe mạnh và giảm tình trạng mụn. Khác với việc thoa trực tiếp lên da, uống trà xanh giúp từ bên trong cải thiện tình trạng da.
- Alpha hydroxy acid (AHA): AHA là một loại acid nguồn gốc từ thực vật, chủ yếu có trong trái cây họ cam và quýt. AHA giúp loại bỏ tế bào da chết làm bít tắc lỗ chân lông, giảm thiểu sự hình thành mụn. Sản phẩm chăm sóc da chứa AHA bao gồm mặt nạ và kem OTC. Tương tự như retinoids, AHA làm tăng độ nhạy cảm của da với ánh nắng mặt trời, nên cần sử dụng kem chống nắng khi đang điều trị mụn.
PHƯƠNG PHÁP TRỊ MỤN NỘI TIẾT BẰNG CÔNG NGHỆ CAO
Trong những trường hợp mụn nội tiết nặng, kéo dài và gây tổn thương nặng trên da, việc sử dụng công nghệ cao được coi là lựa chọn hàng đầu để khắc phục tình trạng này một cách nhanh chóng. Các công nghệ như laser CO2 vi điểm, oxy jet, ánh sáng IPL, điện di… đang được áp dụng rộng rãi và đạt được kết quả tích cực.
Tuy nhiên, khi áp dụng các phương pháp này, quan trọng nhất là lựa chọn các cơ sở làm đẹp hoặc chuyên khoa da liễu uy tín để đảm bảo quá trình điều trị diễn ra một cách thuận lợi và an toàn. Đồng thời, quá trình chăm sóc và tái tạo da sau liệu pháp cũng là yếu tố quan trọng để giúp da phục hồi nhanh chóng.
CHĂM SÓC BẢO VỆ DA KHỎI MỤN NỘI TIẾT
Mụn nội tiết không chỉ gây mất thẩm mỹ mà còn có thể kéo dài và tái phát nhiều lần. Điều trị và chăm sóc da đúng cách sẽ giúp hạn chế sự xuất hiện của mụn, ngăn ngừa sẹo thâm, và làm cho da trở nên sáng mịn hơn. Dưới đây là một số cách chăm sóc và bảo vệ da khỏi mụn nội tiết:
Chăm sóc da từ bên ngoài:
- Rửa mặt không quá 2 lần/ngày và sau khi đổ mồ hôi.
- Sử dụng sữa rửa mặt dịu nhẹ và nước ấm, tránh sử dụng nước nóng.
- Tránh chà xát và nặn mụn để tránh gây viêm nhiễm và làm tổn thương da.
- Sử dụng mỹ phẩm không tạo nhân mụn và hạn chế việc trang điểm.
- Tránh môi trường có độ ẩm cao làm đổ mồ hôi nhiều.
- Giữ vệ sinh sạch sẽ các đồ dùng sinh hoạt.
- Uống đủ nước mỗi ngày (1,5 – 2 lít).
- Hạn chế trang điểm và tẩy trang kỹ lưỡng để tránh bít tắc lỗ chân lông.
- Sử dụng sản phẩm điều trị mụn chứa BHA, AHA, Benzyl peroxide.
- Sử dụng kem dưỡng ẩm và kem chống nắng phù hợp với loại da.
Chăm sóc da từ bên trong:
- Ngủ đủ 8 giờ mỗi ngày và hạn chế thức khuya.
- Tránh stress và tình trạng căng thẳng.
- Bổ sung kẽm, vitamin C, B, E từ thực phẩm và ăn nhiều rau xanh, trái cây.
- Hạn chế thực phẩm ngọt, cay nóng, chiên rán, dầu mỡ, và đồ uống có cồn.
- Sử dụng các loại trà và thực phẩm thanh nhiệt, giải độc như trà xanh, trà atiso.
- Thăm bác sĩ da liễu để được tư vấn và lên phác đồ điều trị phù hợp.
NHỮNG CÂU HỎI THƯỜNG GẶP
1. Mụn nội tiết thường xuất hiện ở những vị trí nào?
Mụn nội tiết thường xuất hiện ở những vị trí có nhiều tuyến bã nhờn như mặt, ngực, lưng.
2. Mụn nội tiết có nguy hiểm không?
Mụn nội tiết không nguy hiểm đến tính mạng nhưng có thể gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đến thẩm mỹ và tâm lý của người bệnh. Mụn có thể để lại những vết thâm, sẹo, khiến người bệnh mất tự tin trong giao tiếp.
3. Mụn nội tiết có những loại nào?
Mụn nội tiết có thể chia thành các loại sau:
- Mụn đầu đen: Là loại mụn nhẹ nhất, có nhân màu đen do bã nhờn và tế bào chết tích tụ ở lỗ chân lông.
- Mụn đầu trắng: Là loại mụn có nhân màu trắng, nằm dưới da.
- Mụn sưng viêm: Là loại mụn có màu đỏ, sưng tấy và có thể gây đau nhức.
- Mụn mủ: Là loại mụn có chứa mủ trắng hoặc vàng.
- Mụn bọc: Là loại mụn nặng nhất, có kích thước lớn, sưng tấy và có thể gây ra sẹo.
KẾT LUẬN
Mụn nội tiết là một vấn đề phổ biến ảnh hưởng đến nhiều người trên khắp thế giới, đặc biệt là trong giai đoạn dậy thì và ở phụ nữ. Thông qua việc hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị mụn nội tiết, chúng ta có thể áp dụng những biện pháp hợp lý để duy trì sức khỏe da và giảm thiểu tác động của tình trạng này đối với chất lượng cuộc sống.
